12 Eylül 2024

Ortadoğu’nun Travmaları

KOCAV Divan Sohbetleri, yeni döneme Dr. Öğr. Üyesi İbrahim Vehbi Baysan’ın post sahipliğinde başladı. Özlenen Divan Sohbetleri’neKOCAVlılar yoğun katılım gösterdi. Vehbi Baysan, dinleyicilerden gelen sorular üzerine konuşmasına başladı.

İsrail’in Mescid-i Aksa’yı yıkma düşüncesi olup olmadığının sorulması üzerine Dr. Baysan şöyle cevap verdi: “Amerika 1996’da bir kanun hazırladı. Buna göre Kudüs, İsrail’in başkenti kabul edildi, ABD elçiliği Kudüs’e taşınmalıydı. 1995’ten bu yana göreve gelen her ABD Başkanı, bunun için doğru zaman olmadığını belirterek, ABD Büyükelçiliği’nin Tel Aviv’den Kudüs’e taşınmasını ertelemişti.Trump’ın ilgili kararı onaylamasına tepki gösteren tek devlet Türkiye oldu.”

İslam Konferansı Teşkilatı’ndan bahseden Dr. Baysan, teşkilatın uluslararası diplomaside BM’den sonra gelen ikinci örgüt olduğunu ve kuruluş amacının Kudüs’ü korumak olduğunu söyledi ve ekledi; “Defalarca Kudüs’e gitmiş biri olarak söylüyorum ilgimi çeken çok ilginç bir şey vardı. İsrail askerleri çok iyi Arapça konuşuyor. Bu askerler özellikle Suriye’deki Dürziler. İsrail onlara okuma izni veriyor. İsrail’in işgal ettiği bir tepe var. Bu öğrenciler okudukları süre zarfında aileleriyle görüşmüyorlar ancak bu tepeden megafonla birbirleriyle konuşabiliyorlardı, mezun olunca İsrail bunlara iş imkanı veriyor. Asıl Yahudi askerleri ağlama duvarı ve civarını koruyorlar.”

Dr. Baysan sözlerine “size bir portre çizeyim” diye devam ederek “Ortadoğu’da nereye giderseniz gidin tarihin nedir diye sorulursa; Cahiliye devri, İslami dönem, Emevi, Abbasi dönemleri sonra bir kol Endülüs’e gider ve Selçuklu üzerinden Osmanlı’ya gelir” dedi. Arap kimliğinin oluşumunu Arap ansiklopedisinin oluşturulması çabası içinde geçmişin yeniden yapılandırılması olarak nitelendirdi.

I.Dünya Savaşı’nda devletlerin stratejilerini değiştiren en önemli unsurun petrol olduğunu, Fransa ve İngiltere’nin bu petrolü kontrol altına almak istediğini söyleyen Dr. Baysan, 1950’lerin Ortadoğu için bir darbeler dönemi olduğunu da belirterek “Halkın çocukları geldikleri mevkilerde ilk iş olarak darbe yaptılar.” dedi.

Dr. Baysan yakın dönem olayları hakkında detaylı bilgiler verdi. “1979’da İran İslam devrimi oldu, Irak’ta darbe oldu, 8-10 yıl boyunca savaş sürdü. Ortadoğu’yla ilgili çeşitli senaryolar yazılırken Arap Baharı oldu ama bu bir sürpriz değildi. Bence Arap baharı dediğimiz olayın en büyük tetikçisi iklim değişikliği ve global anlamda ürünlerin fiyatlarının artmasıydı” diye devam ederek o dönemlerde karışmayan ülkenin kalmadığını ve Tunus’ta başlayan gösterileri şaşkınlıkla izlediklerini söyledi.

Bununla birlikte Ortadoğu’ya dair dinleyicilerden de gelen sorularla çeşitli konular günümüz tarihine kadar getirilmiş oldu. Günümüzde Türkiye’de en çok tartışılan konulardan biri olan mülteciler hakkında da bizlerle bilgi birikimini ve yorumlarını paylaşan Dr. Baysan, konunun olumlu ve olumsuz taraflarını değerlendirdi.

Hazırlayan: Sümeyye ÖRNEK (İhtisas 2)