Uşak’ta dünyaya gelen Ümran Ay, ilk ve orta öğrenimini aynı ilde tamamladı.Uşak Sağlık Meslek Lisesi’nde 4 yıllık meslekî eğitimden sonra 1990 yılında ebe-hemşire olarak İstanbul Zeynep Kâmil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi’nde göreve başladı. 1992 yılında Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünü kazandı. 1996’da fakülteden mezun oldu. Mezun olduktan iki yıl sonra Üsküdar Ticaret Meslek Lisesi’ne edebiyat öğretmeni olarak göreve başladı. Aynı yıl Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Eski Türk Edebiyatı Bölümü’nde yüksek lisansa hak kazandı. 2000 yılında “Nidâî-Dürr-i Manzum” adlı tezle yüksek lisansını tamamlayarak aynı kürsüde doktora çalışmasına başladı. 2007 yılında “Münîrî’nin Manzum Siyer-i Nebî’si (1. Cilt)” çalışması ile doktorasını verdi. 2014 yılında Yardımcı Doçent ünvanını almıştır. 2024 yılında ise Profesör oldu. Halen Marmara Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde akademik çalışmalarına devam etmektedir.
