BORÇLANMANIN SOSYOLOJİSİ
Dönemin son Divan Sohbeti 24 Mayıs Cuma günü gerçekleşti. Hacı Arif Bey Konağı Divan Salonu’nda gerçekleşen divan Kitap Söyleşisi olarak yapıldı. Ali Kürşat Sak yönlendiriciliğinde “Şimdi Al Sonra Öde: Borçla Satın Almanın Tarihsel Sosyolojisi” kitabı yazarı İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi M. Fatih Karakaya, kitabı üzerine söyleşi gerçekleştirdi.
Kitabın Oluşumu
Çalışmaya başlarken borç olgusuna daha antropolojik bir taraftan yaklaşmayı hedeflediğini, soyut borçları (Vatan borcu, Minnet borcu vs.) da işin içine katmayı düşündüğünü belirten Karakaya çalışmasının doktora tezi kıvamında olması için finansal borçlanmaya kaydığını söyledi. Lisans eğitiminin İşletme olması ve KOCAV’da Finansal Piyasalar Eğitimi’ne katılmış olması gibi çeşitli etkilerin bu kitaba katkı sağladığını, herkesin hayatında finansal borçlanmanın olmasının tezi daha da gerçekleştirilebilir olduğunun altını çizdi.
Bireysel borçluluk, hane halkı borçları, tanıdıklardan borç alma, bakkaldan veresiye yazdırma gibi davranışlardan bugünkü ihtiyaç kredilerine, kredi kartlarına ve taksitli kredilere dönüşü toplumsal güven bağlamında incelemek istediğini ekledi.
Kitabı yazarken en zorlayıcı taraflardan birinin Türkiye’de borçlanmanın ve finansallaşmanın tarihinin olmaması olduğunu söyleyen Karakaya elindeki verileri oluşturmak ve güçlendirmek için bolca okuma yaptığını bunlar için de biyografi, otobiyografi ve anılardan faydalandığını aktardı.
Kitapta olayları açıklarken önce olayları tasvir ettiğini ve resim haline getirdiğini söyleyen Karakaya sonrasında ise sosyolojik açıklamalarla ilerlediğini ekliyor.
Kitabın Argümanı
Karakaya: “Bizde Batılı anlamda tüketici finansman kurumunun olmaması burada her şeyin çok iptidai, çok enformal olduğu anlamına gelmeyebilir. Burada başka bir mekanizma olabilir. Öncelikle bu bakış açısı bize şablonlardan kurtulma imkânı sağlıyor. İkinci olarak onların kendilerine dair sundukları anlatının da çarpıtılmış olabileceğini sorgulama imkânı sunuyor. Batı finansal piyasalarının bankacılık tarihinin gelişiminde sürekli bir nesnelleşme ve formalleşme anlatısı var fakat altını kazıdığımızda o formalliğin altında bir enformallik olduğunu, o nesnelliklerin içerisinde öznelliklerin olduğunu görüyoruz.” sözleriyle kitabın argümanlarından birinin kıyasa dayalı karşılaştırmaların bizi her zaman doğru bilgiye ulaştırmayacağını söylüyor.
Paranın ortaya çıkışı, borçlanmanın din vb. etkilerle değişime uğraması ve banka kredileri gibi konular hakkında da konuşan Dr. Öğr. Üyesi M. Fatih Karakaya’nın sorulara yanıt vermesinin ardından Divan sona erdi.
Hazırlayan: Bahadır Yücel (Gelişme 2)
