Tarih ve Gelecek Arasında Büyüyen Ortadoğu Yangını: Savaş Rüzgarlarından Nereye?
KOCAV Divan Sohbetleri programı kapsamında 3 Mayıs tarihindeki post sahibi Yıldız Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mehmet Akif Okur oldu. Hacı Arif Bey Konağı’nda gerçekleştirilen sohbete katılım yoğun oldu.
Bölgeden Tarihi Gerçeklikler ve Uluslararası Hukuk İhlalleri
Prof. Dr. Okur, öncelikle Ortadoğu’daki tarihsel gerçeklikleri ve güncel gelişmeleri ele aldı. Bölgedeki gelişmelerin kritik noktalara evrildiğini belirten Prof. Dr. Okur, tarihsel arka planın bugünkü krizleri anlamada önemli olduğunun altını çizdi.
Balfour Deklarasyonu’nun ardından İngilizler’in Filistin’de Yahudilere ulusal yurt vaadi, Osmanlı ordusunun Kudüs’ü kaybetmesi, Kudüs’teki İngiliz askeri mezarlıkları ve Balfour Deklarasyonu’nun Sevr Antlaşması’na girişini tarihsel bağlamda ele aldı. Amerika ile İngiltere arasındaki Filistin mandasını konu eden antlaşmaların Lozan öncesinde yapıldığını ve Amerika’nın Yahudi yurdunu ve İngiltere’nin bölgedeki varlığını desteklediğini belirtti.
Prof. Dr. Okur, Filistin meselesinin uluslararası hukuk üzerindeki etkilerini değerlendirirken Birleşmiş Milletlerin birçok organının bu mesele dolayısıyla kurulduğunu belirtti ve “Uluslararası hukukta en fazla ihlal edilen konular Filistin meselesi ile alakalıdır.” dedi. Bu ihlallerin uluslararası düzende ciddi sonuçlar yarattığını, diğer büyük güçlerin bu durumu istismar ederek zulümlerine meşruiyet kazandırdığını vurguladı. “Örneğin, Çin’in Doğu Türkistan’daki hamleleri buna büyük bir örnektir.” diyerek, rekabetin sertleştiği bir uluslararası sistemde yalnızca gücün ön planda olduğu bir düzenin tescilleneceğini ifade etti.
Avrasya’nın Yeni Ticaret Yolları ve Türkiye
Türkiye’nin jeopolitik konumunu değerlendiren Okur, Avrupalıların Türk Cumhuriyetleri ile temaslarına dikkat çekti. “Avrupalılar, Çin’den gelecek ticaret yolu için büyük miktarlarda yatırım taahhüdünde bulundular.” dedi. Türkiye’nin bu konuda en büyük stratejik yatırımının Türk Devletleri Teşkilatı olduğunu belirtti. “Bu yolun tamamı Türkistan’ı kapsıyor. Avrupalılar da Rusya ile ilgili tehdit algısını sürdürdüğü için yolun Türk coğrafyasından geçmesini istiyor.” dedi. Ancak, bu yatırımların tek başına Türkiye’ye fayda sağlamayacağını ve Türkiye’nin burada bir irade ortaya koyması gerektiğini vurguladı.
Hazırlayan: Yusuf Tanrıverdi (Gelişme 1)
