Kime Göre Ahlâk
Konferans/Panel /Açık Oturum dizisinin konuğu Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ömer Say “Kaybolan Ahlakın Peşinde” üst başlığı ile “Mutlaklık ve Görelilik Bağlamında Ahlak” konferansı ile bizlerle oldu. Prof. Dr. Ömer Say, ahlakın toplum tarafından üretildiğini, ne kadar toplum varsa o kadar ahlak biçimi olduğuna değindikten sonra görelilik ve mutlaklık bağlamında ahlakın ne olduğunu bizlere aktardı.
Mutlaklığın kesinlik anlamında kullanıldığını felsefede ise mutlaklığın kendinden başka bir şeye ihtiyaç duymayan, ilk hareket ettiren anlamına geldiğini ifade ettikten sonra göreliliğin “göre” den geldiğini yani kişiye göre değişen anlamında ahlaka uygulandığında ahlak algısının toplumlara göre değiştiğine vurgu yaparak bu bakışın Post-yapısalcılardan çıktığından bahsederek konuşmasına başlayan Say, “Foucault’nun bakış açısında ahlak, söylem üzerine üretilmiş şeydir, egemen bir bakış açısının ürünüdür.” Diyerek post-yapısalcıların ahlak anlayışını tek cümlede özetledi.
“Ahlâk dinin içerisindeki şeydir.”
Sokrates’in bakış açısına göre insanın özgür iradesiyle iyiyi seçtiği zaman ahlaklı olabileceğini söyleyen Say, “Bizim düşüncemizde ahlak peygamberlerle oluşur peygamberler ahlakın en olgun hâlini bize gösterirler düşünce tarihinde de ahlakın geldiği yerler peygamberlerin gösterdiği ahlakın tartışılarak kimi bakış açılarında kimi düşüncelerde yozlaşmasıdır en doğruyu orijinal olarak peygamberler zaten işaret etmişlerdir.” diyerek konuşmasını tamamladı.
Soru cevap kısmına geçildiğinde doğru nedir tartışmasında insan aklıyla doğruyu bulabilir ve doğru olan vahiydir diyenlerin olduğu, o halde doğrunun mutlak olup olmadığı sorusuna Ömer Say, Kelamcıların Allah’ın insana irade verdiğini bu nedenle insanın aklının iyiyi, doğruyu bilebilecek özellikte olduğunu, Eşari ve Maturidi itikadının da bu görüşe yakın olduğunu söyledi. “Benim kişisel düşünceme göre ahlak dinin içerisindeki şeydir. Allah izin verdiği kadar mutlak olabilir, ahlak Allah’ın bizden istediği şeydir.” dedi.
Bu güzel soru-cevap bölümünün ardından konferans sona erdi.
Hazırlayan
Aslı LEKESIZBAŞ (Giriş 2)
