Divan Sohbetleri’nin 13 Aralık post sahibi İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatih Sancaktar, konuğu ise İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Dinçer Koç idi. Doç. Dr. Koç sözlerine Türkistan tanımının net olmadığını söyleyerek başladı. “Akıllara önce Orta Asya gelir. Fergana, Harezm ve Maveraünnehir gelir. Türklerin yaşadığı yer olarak ifade edilebilir” dedi. Türk devletinin ortaya çıkışının milattan önceye dayandığı aktaran Doç. Dr. Koç, bunun göçebe durumunda yaşayan Türk milleti için zaruri bir ihtiyaç olduğunu ifade etti. İnsanlara ilk bakışta göçebe hayat ve devlet ihtiyacı arasında bir tezatlık varmış gibi geldiğini fakat bunun yanlış bir çıkarım olduğunu da ekledi: “Çünkü topraklarınız istilaya açık bir durumda. Bunun yanında belli alanlarda üretim yapıyorsunuz ve doğal olarak bu üretimin güvenliğinin sağlanmasını istersiniz. Elbette bir yapı sizin için bunları sağlarken sizden karşılığında vergi gibi bir şey alması gerekiyor. Tüm bu saydıklarımız için devlet tabii ki zaruri bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmaktadır.” diyerek Kafesoğlu’nun eserlerinde sistemli bir şekilde bu konuların anlatıldığını da ekledi. Türkler dünyanın farklı bölgelerine yayıldığı zaman birçok devletin onları yanında görmek istediğini aktaran Doç. Dr. Koç, bu ilişkiler ile Türklerin de diğer dinlerle temasının olduğunu fakat Hristiyan dinini benimseyenlerin Türklüklerini kaybettiğini sözlerine ekledi.
Tüccarlar İslamiyet’in Yayılmasına Etki Etmiştir
Dinleyiciler arasındaki bir misafir “Peygamberimiz zamanında yaşayan Türk boylarının Müslüman olduğunu düşünüyorum. Siz ne diyorsunuz?” sorusuna Doç. Dr. Dinçer Koç, “Bu doğru olsaydı başta mezarlar gibi birçok farklı bulgu bize bunu gösterirdi. Böyle duygusal olmamak, bu gibi fikirlere ihtiyatla yaklaşmak lazım. İlmi olarak kesin diyemeyiz” karşılığını verdi. Geçmişte fikirlerin yayılma hızını göz önünde bulundurmamız gerektiğini belirten Doç. Dr. Koç, İslamiyet’in yayılmasında tüccarların önemine de vurgu yaptı. Çeşitli Türk devletlerinin İslam ile tanışma sürecine değindi. Doç. Dr. Koç, “Milletlerin tarih anlayışını devlet felsefeleri şekillendirir” sözlerinin ardından katılımcıların sorularını yanıtladı.
Ömer BOLAT (İhtisas 2)
