25 Ocak 2025

Türkülerde Coğrafya

Hacı Arif Bey Konağı’nda gerçekleştirilen Divan Sohbetleri’nin bu haftaki konuğu, bölge ve şehir coğrafyası ile ilgili çok sayıda çalışması bulunan, Erciyes Üniversitesi kurucu rektörü Prof. Dr. Metin Tuncel oldu. Sohbetimiz Yrd. Doç. Dr. Ümran Ay’ın hocamızı kısaca takdim etmesinin ardından başladı.

Prof. Dr. Metin Tuncel sözlerine, “Dünyaya her zaman coğrafyacı gözüyle baktım” diyerek başladı ve sohbetimizin konusunu “Türkülerde Coğrafyanın Etkisi” olarak belirledi. Prof. Dr. Metin Tuncel, türkülerin birçok bilim için kaynak teşkil ettiğini ifade ederek bu durumu “Eğer dikkatli incelenirse türküler, psikologlar, sosyologlar ve tarihçiler için çok şey ifade eder” diyerek ifade etti.

Türküleri coğrafyacı gözüyle 1978 yılından beri incelediğini belirten hocamız, türkülerde klimatolojiden beşeri coğrafyaya, nüfus coğrafyasından ekonomik coğrafyaya dair birçok unsuru tespit ettiğini belirtti. Coğrafyanın türkülere etkisine dair tespitlerini coğrafyanın birçok alt dalı ile ilişkilendirerek ayrı ayrı anlatan ve ilginç örnekler veren Prof. Dr. Metin Tuncel, “Hey Onbeşli” türküsü hakkında oldukça ilginç tespitlerde bulundu. Adı geçen türküdeki “onbeşliler”in, Hicri 1315 doğumlu olup savaşa gidenleri ve geri gelmeyenleri ifade ettiğini, bu durumun 1940-1945 yılları arasında yapılan nüfus sayımında nüfus artış oranının diğer yıllara oranla yarı yarıya olmasıyla çok net bir şekilde görüldüğü ifade etti.

Prof Dr. Metin Tuncel konuşmasını; eskiden memleketimizin her yerinin kendisine özgü bir güzelliği olduğunu, ancak günümüzde her yerin beton yığını haline gelmesi sebebiyle her yerin birbirine benzediğini ve bunun çok can sıkıcı olduğunu ifade ederek sonlandırdı. 

Ahmet ÇAY (Gelişme 1)