Divan Sohbetimizin post sahipliğini yapan Prof. Dr. Gülay Öğün Bezer’in sohbet konusu, ‘Devlet Anlayışı’ idi. Çin’de Tang Hanedanı, Ming Hanedanı, Sui Hanedanı gibi hanedanlıkların geçmişte var olmasına rağmen tarih boyunca tek bir Çin devleti var olmuştur. İran’a baktığımızda Medler, Persler, Sasaniler gibi halkların tarihteki varlıklarına rağmen yine tek bir devlettir. Aynı şekilde Bizans’ın da 16 hanedanlığı olmuştur ancak tek bir devlettir. Türkler ise birden çok Türk devletinin varlığından bahsederler. İbrahim Kafesoğlu 156 Türk devleti sayar. Erdoğan Merçil 265 Türk devleti tespit etmiştir. Birçok Türk devletinin kurulmasının sebebini Türklerin teşkilatçı bir yapıya sahip olmaları şeklinde yorumlarlar. Selçuklular da Büyük Selçuklular, Kirman Selçukluları, Türkiye Selçukluları, Suriye Selçukluları, Irak Selçukluları olarak birbirlerinden ayrılmışlardır. Türk tarihini bu kadar parçalamaya hakkımız yoktur diyerek sohbete girişini yapan Prof. Dr. Bezer: ‘Devlet nedir?’ sorusunu öncelikle bizlere yöneltti. Yrd. Doç. Dr. Ümran Ay, devleti: ‘Yönetim geleneği, maliyesi, sınırları ve toprakları belli, ordusu, milleti olan bir müessese.’ olarak tanımladı. Ardından Millet’in tanımını ise ‘Geçmişte bir arada yaşamış, ortak bir miras üretmiş, ülkü birliği içerisinde teşkilatlanmış bir yapı’ olarak ele aldık. Milletin iki vasfından söz ettik: -Bağımsızlık -Yönetme ve yönetilme iradesi Prof. Dr. Bezer şimdiye kadar konuşulanları toparlayarak: “Sınırları belli bir vatan toprağı üzerinde bağımsız bir milletin sürü olmaktan çıkmaya karar verip yönetme ve yönetilme iradesi ortaya koyması ve bu iradeyi çağın anlayışları gereği ister bir monarka, ister bir despota, ister meşruti bir meclise, isterse demokratik rejimlerde olduğu gibi başka bir meclise yönetme yönetilme iradesini devretmesiyle ortaya çıkan kuruma devlet denir.” Devlet olmanın iki şartı vardır: -Vatanının olması -Milletinin olması Türkistan toprakları üzerinde Hunlar’ı Göktürkler’den, Göktürkler’i Uygurlar’dan ayıran nedir? Farklı para kullanmış olması, başkentinin değişmiş olması, ya da sınırları- nın farklı olması ayrı bir devlettir düşüncesi getirir. Ancak eskinin yerini alan devlet, para basıldı veya başkent değişti diye kurulmamış- tır. Çinlilerin Tang Hanedanı, Ming Hanedanı ayrı bir devlet olarak sayılmıyorken Türklerde neden hanedanlıklara devlet deniliyor? Malazgirt Savaşı ile Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı. Yeni bir vatan söz konusu oldu. Bu konuda diğer devletlerden farklıyız. Ama ülke aynı, millet aynı bir tek yönetim şekli değişti diye her biri ayrı bir devlet sayılmamalı görüşü ortaya koyuldu. Türklerin iki devleti vardır: -Türkistan (Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Kırgızlar, Karahanlılar) -Anadolu (Selçuklu, Osmanlı, Cumhuriyet) Farklı bölgelerde Türklerin iktidarda oldukları yerleri ise Prof. Dr. Bezer, ‘Başka topraklarda, başka ülkelerde, yabancı milletlerin üzerinde geçici Türk iktidarları’ olarak ifade etti. Bu anlatımların ardından öğrencilerin yapmış olduğu katılımlar ve hocamıza yöneltilen sorular neticesinde şekillenen sohbetimiz sona erdi.
Genel
